کنترل جنگنده‌ اف ۱۶ از دست خلبان خارج شد / جنگنده‌ یا ربات‌ پرنده؟

برنامه VENOM، گامی بزرگ در تبدیل هواپیماهای رزمی نسل گذشته به سکوهایی پیشرفته برای آزمایش و توسعه قابلیت‌های پرواز و جنگ خودران به‌شمار می‌رود.

غزال زیاری: حدود یک هفته پیش بود که نیروی هوایی آمریکا به نقطه عطف مهمی در مسیر توسعه جنگ هوایی مبتنی بر هوش مصنوعی دست یافت.

این اتفاق با فرود آمدن آخرین جنگنده F-۱۶ Fighting Falcon متعلق به برنامه VENOM صورت گرفت و به منزله تکمیل ناوگان هواپیماهایی است که قرار است تحت پروژه مدل آزمایش و عملیات نسل بعدی وایپر (سکوی پروازی خودران (VENOM) به‌روزرسانی شوند.

برنامه VENOM چیست؟

در چارچوب برنامه VENOM، جنگنده‌های F-۱۶ با نرم‌افزارها، سخت‌افزارها و سامانه‌های ابزاری جدیدی تجهیز می‌شوند تا توانایی پرواز خودران پیدا کنند.

در آوریل سال ۲۰۲۴ میلادی برنامه VENOM با تحویل دادن سه فروند F-۱۶ به بال نودو ششم آزمایش نیروی هوایی آمریکا آغاز شد. این مرحله به منزله آغاز فاز تغییر و یکپارچه‌سازی‌ای بود که منجر به توسعه سکوی پروازی خودران (VENOM-AFT) گردید؛ سیستمی طراحی‌شده برای تسریع توسعه و آزمایش نرم‌افزارهای خودران در هواپیماهای سرنشین‌دار و بدون سرنشین.

این سامانه بخشی از زیرساخت گسترده‌تری در زمینه آزمایش‌های هوش مصنوعی و خودرانی در نیروی هوایی آمریکاست و از پروژه‌هایی مثل هواگردهای جنگی مشارکتی (Collaborative Combat Aircraft – CCA) و دیگر برنامه‌های دفاعی مبتنی بر هوش مصنوعی پشتیبانی می‌کند.

هدف برنامه VENOM

هدف اصلی برنامه VENOM، فراهم آوردن محیطی سریع، انعطاف‌پذیر و ایمن برای اعتبارسنجی سیستم‌های خودران و مأموریت‌محور مبتنی بر هوش مصنوعی است. مفهومی که نیروی هوایی آمریکا آن را "سرعت تا استقرار (speed-to-ramp)" می‌نامد.

استفاده از F-۱۶ به‌عنوان سکوی آزمایش، مزایای متعددی دارد؛ این جنگنده با تکیه به سابقه‌ای قابل قبول و هزینه‌ای بسیار کمتر از توسعه هواپیمایی کاملاً جدید، بستر مناسبی برای آزمایش‌های پیشرفته محسوب می‌شود. از سوی دیگر، چابک بودن، سابقه رزمی و سازگاری بالای F-۱۶، آن را به گزینه‌ای کاربردی و مؤثر در آزمایش‌های خودرانی نسل آینده تبدیل کرده است.

هر فروند از هواپیماهای VENOM مورد به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری گسترده‌ای قرار می‌گیرند که شامل نصب سیستم کنترل خودکار رانش (auto-throttle)، حسگرهای پیشرفته، واسط‌های کنترل پرواز جدید و سامانه‌های پردازش on-board برای پشتیبانی از کاربردهای هوش مصنوعی است.

این به‌روزرسانی‌ها، این جنگنده را به سکوی آزمایشی‌ای تبدیل می‌کند که در آن هوش مصنوعی می‌تواند در شرایط واقعی پرواز مورد آزمایش قرار گیرد و در نهایت خلبان انسانی نقش ناظر را ایفا خواهد کرد.

در سال ۲۰۲۴، از شبیه‌سازهای سریع‌تر از زمان واقعی برای آموزش و ارزیابی رفتارهای هوش مصنوعی در سناریوهای نبرد هوایی از جمله نبردهای یک‌به‌یک و دوبه‌دو، چه در محدودهٔ دید (WVR) و چه فراتر از محدوده بصری (BVR) استفاده شد؛ این محیط‌های شبیه‌سازی، امکان تکرار و تنوع بالا (تا هزاران نسخه از یک مأموریت) را فراهم می‌کنند تا مدل‌های تصمیم‌گیری هوش مصنوعی بهینه‌سازی شده و سپس به محیط‌های فیزیکی منتقل گردند.

در مرحله بعد، آزمایش‌هایی با استفاده از نرم‌افزار در حلقه (Software-in-the-Loop) و سخت‌افزار در حلقه (Hardware-in-the-Loop) با شبیه‌سازهای دقیق انجام می‌شوند تا اطمینان حاصل گردد که سامانه‌های هوش مصنوعی با تجهیزات پروازی و الکترونیکی هواپیما به‌درستی تعامل دارند.

این گامی حیاتی برای حفظ ایمنی پرواز و جلوگیری از تجاوز فرمان‌های خودران از محدوده‌های ایمن پروازی خواهد بود و پس از آن، آزمایش‌های زمینی و در نهایت پروازهای واقعی انجام خواهند شد.

برنامه VENOM با بودجه‌ای در حدود ۱۲۰ میلیون دلار طی پنج سال اجرا می‌شود و بخشی از بودجه رسمی نیروی هوایی آمریکاست که تحت نظارت کنگره تصویب می‌شود. این برنامه مکمل مستقیم ابتکار CCA و دیگر تلاش‌های در حال توسعه برای مدرن‌سازی نیروها از طریق هوش مصنوعی و خودرانی به‌شمار می‌رود.

منبع: armyrecognition

۵۸۳۲۱