در میان جزئیات نوستالژیک طراحی خودروهای اسپرت و خودروهای عضلانی یا ماسل‌کارهای آمریکایی دهه‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰، یکی از المان‌های بصری شاخص، آفتاب‌گیرهای افقی شیشه عقب بود؛ صفحاتی عمدتاً مشکی‌رنگ یا همرنگ بدنه، که به‌صورت مورب یا افقی روی شیشه‌ی عقب خودروها نصب می‌شدند.
به گزارش مجله اینترنتی خونه، این آفتاب‌گیرها (Window Louvers) اغلب از جنس پلاستیک مقاوم ساخته می‌شدند و ظاهری خاص، تهاجمی و منحصربه‌فرد به خودرو می‌دادند. اگر به خودرویی مثل ماستنگ ۱۹۶۹ نگاه کنیم، این ویژگی به‌نوعی امضای طراحی آن دوران محسوب می‌شود.
این پدیده را می‌توان یکی از مُدهای زودگذر اما ماندگار دنیای خودرو دانست؛ مُدی که گرچه در قرن بیست‌ویکم دیگر چندان رایج نیست، اما همچنان جایگاه خود را در دل عاشقان خودرو حفظ کرده است.
به نقل از یک‌پزشک، آفتاب‌گیرهای افقی، بیشتر از آنکه صرفاً یک اکسسوری تزئینی باشند، به هدفی مشخص و کاربردی طراحی شده بودند: حفظ دمای مطلوب درون کابین و جلوگیری از آسیب ناشی از تابش مستقیم خورشید.
پشت ماجرا: خنک‌سازی کابین بدون استفاده از کولر
برای درک بهتر فلسفه طراحی این آفتاب‌گیرها، باید به شرایط فنی و اقلیمی آن دوران بازگردیم. در اواخر دهه ۱۹۶۰، کمتر از نیمی از خودروها در جاده‌ها به سیستم تهویه مطبوع (Air Conditioning) مجهز بودند. تابستان‌های گرم و خودروهایی با شیشه‌های بزرگ عقب، به‌خصوص مدل‌هایی با طراحی «فست‌بَک» (Fastback – سقف شیب‌دار)، سبب می‌شد دمای کابین به‌سرعت افزایش یابد و تجربه رانندگی را ناخوشایند کند.
اینجا بود که آفتاب‌گیرهای افقی به‌کمک آمدند. این صفحات شکاف‌دار، نور مستقیم خورشید را فیلتر می‌کردند، اما همچنان امکان عبور هوای تازه را فراهم می‌کردند. این ویژگی، آن‌ها را به نوعی سیستم تهویه‌ی غیربرقی و کاملاً مکانیکی بدل کرده بود؛ روشی هوشمندانه برای دوران پیش از رواج تهویه‌های خودکار.
هم‌زمان با رواج این آفتاب‌گیرها، فناوری دودی‌کردن شیشه نیز در حال توسعه بود. شرکت‌هایی مانند 3M در اواخر دهه ۶۰ میلادی نخستین فیلم‌های شفاف ضدنور را عرضه کردند. اما این فیلم‌ها اغلب از نوع رنگی بودند و در برابر گرمای طولانی‌مدت دچار ترک یا حباب می‌شدند. به همین دلیل، آفتاب‌گیرهای فیزیکی، جایگزینی بادوام‌تر و قابل اعتمادتر به‌نظر می‌رسیدند.
کاربرد دیگر این آفتاب‌گیرها، چیزی فراتر از کنترل گرما بود. در خودروهایی با شیشه‌ی عقب با زاویه خوابیده و وسعت زیاد، نور خورشید موجب محوشدن دید راننده و همچنین آسیب به روکش صندلی‌ها، داشبورد و سایر بخش‌های داخلی می‌شد. آفتاب‌گیرها نه‌تنها مانع ورود اشعه مستقیم می‌شدند، بلکه ظاهر خودرو را نیز ارتقا می‌دادند.
در آن دوران، بسیاری از شرکت‌ها این آفتاب‌گیرها را در قالب آپشن رسمی کارخانه‌ای ارائه می‌کردند و با عنوان‌هایی همچون «اسپرت‌اسلَت» (Sport Slats – تیغه‌های اسپرت) در بروشورها معرفی می‌کردند. آن‌ها در تبلیغات، این قطعات را راه‌حلی هم برای عملکرد و هم برای زیبایی می‌دانستند.
آیا هنوز هم می‌شود آفتاب‌گیر نصب کرد؟
امروزه دیگر هیچ خودروی مدرنی با آفتاب‌گیرهای کارخانه‌ای به بازار عرضه نمی‌شود؛ مگر موارد خاص مانند نسخه بازطراحی‌شده لامبورگینی کونتاش که در تعداد محدود تولید شده است. با این حال، این به‌معنای پایان عمر این قطعات خاص نیست.
در واقع، اگر کسی صاحب خودرویی مانند کاماروی جدید، داج چلنجر، شورولت کوروت یا ماستنگ مدرن باشد، تنها کافی‌ست در اینترنت جست‌وجویی کند. ده‌ها مدل آفتاب‌گیر سفارشی وجود دارد که با کمک نوار چسب‌های صنعتی 3M به‌راحتی قابل نصب‌اند و می‌توانند چهره‌ای خاص، کلاسیک و اصیل به خودرو ببخشند.
۵۸۵۸
