در آیین بزرگداشت مقام علمی و فرهنگی آیت‌الله محمدتقی بهجت ضمن اشاره به برخی از توصیه‌های اخلاقی و همچنین سجایای رفتاری، از ایشان به عنوان شخصیتی یاد شد که توانست عقلانیت و ظاهر شریعت را با عرفان جمع کرد.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیین بزرگداشت مقام علمی و فرهنگی آیت‌الله محمدتقی بهجت، از مراجع تقلید و استاد اخلاق و عرفان اسلامی شب گذشته، ۲۸ شهریور در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
ایکنا نوشت:محمود شالویی رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در ابتدای نشست اظهار کرد: عالمان و عارفان آمده‌اند که دستگیر ما باشند تا به واسطه آنان رحمت و عنایت خداوند شامل ما شود. اگرچه درهای رحمت به روی ما بسته نیست اما وجود این بزرگواران و راهنمایی آنها، راه را بر ما آسان می‌کند.
مشاور وزیر فرهنگ در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مجالس پاسداشت مفاخر، خاصه بزرگداشت آیت‌الله العظمی بهجت موجب می‌شود که زندگی، سلوک و اندیشه‌های ایشان به بهترین وجه ممکن به مردم و جامعه خاصه نسل‌های جوان و جدید معرفی شود تا از رهگذر این اقدام، بزرگان ما به مثابه الگوهای برتر برای نسل جوان مطرح گردند.
شالویی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: توصیه‌های آیت‌الله بهجت همواره از طریق رسانه‌ها در معرض دید عموم بود. معمولا صدقه دادن، اخلاص داشتن، پاک زیستن و اقامه نماز اول وقت از جمله توصیه‌های عملی ایشان بود که خود نیز به بهترین شکل ممکن به آنها عمل می‌کرد. فلسفه حضور اولیا هم همین است، هم عالم‌اند و هم عامل و آنچه به دیگران می‌گویند و بدان توصیه می‌کنند، پیش از آن، خود عامل به آن توصیه‌ها هستند.
وی در پایان اظهار کرد: کتابی به همت دکتر حسین کلباسی اشتری در باب زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی آیت‌الله بهجت تدوین شده که در این آیین رونمایی خواهد شد. جلساتی از این دست، به مثابه فرصتی است تا همه علاقمندان، امکان بهره‌مندی و آشنایی بیشتر با زندگی و سلوک بزرگان ایران و جهان تشیع خاصه آیت‌الله العظمی بهجت را پیدا کنند.
جامعیت آیت‌الله بهجت در طریقت و شریعت
در ادامه حسین کلباسی اشتری؛ استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی به ایراد سخن پرداخت و گفت: یکی از خواص شاگردان آیت‌الله بهجت یعنی استاد محمدکریم پارسا در کتاب «اقیانوس معرفت» مطالب لطیف و دقیقی به رشته تحریر درآورده‌اند که برای آشنایی بیشتر با شخصیت و اندیشه این فقیه عالی مقام، برای علاقه‌مندان بسیار مفید و قابل استفاده است.
او تأکید کرد: از آیت‌الله بهجت غالبا وجه اخلاقی و سلوکی ارائه شده است که در جای خود بسیار مهم و قابل توجه است؛ اما نکته‌ای که در محافل علمی مطرح شده، این است که اهالی عرفان با عقل و عقلانیت و ظاهر دین و شریعت زاویه دارند اما آیت‌الله بهجت، که ایشان را به عنوان عارف کامل و واصل می‌شناسیم، نه با عقل و عقلانیت و نه با ظاهر شریعت زاویه‌ای نداشت. ایشان نزد استادان بزرگ و عالی مقامی تلمذ کرده و به جامعیت رسیده بود و در سلوک علمی و عملی بر عقلانیت و شریعت تأکید داشت.
آیت الله محمدعلی بهبهانی استاد حوزه علمیه قم، دیگر سخنران این جلسه بود. او گفت: آیت‌الله بهجت بر گریه در مصائب امام حسین(ع) تأکید فراوان داشتند و آن را یکی از نزدیک‌ترین راه‌های قرب الهی و موجب فتح باب می‌دانستند و می‌فرمودند: «هر عملی نشان قبولی می‌خواهد، جز گریه بر اباعبدالله الحسین که خود نشان قبولی است».
او در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: آن فقیه بزرگ، سرّ توحید و ولایت را در نماز یافته بود و آن را رکن اساسی سلوک و جامع تمام حقایق معنوی می‌دانستند. انسان مؤمن با اشراف و عنایات اهل بیت(ع) در نماز به حقیقت اسم اعظم راه می یابد و معرفت عالم اسماء خصوصاً برترین اسم الهی مسمّی به اسم اعظم را از صاحبان عصمت و والیان معرفت و اهل بیت نبوت با قلب خویش دریافت خواهد کرد.
آیت الله بهبهانی تأکید کرد: آن فقیه عزیز و مهربان پیش از آنکه درس را شروع نمایند، خصوصاً در مجلس درس ِعصر، نکاتی معرفتی و اخلاقی و حکایاتی لطیف بیان می‌کردند. در یکی از بیانات خویش فرمودند: «تمامی صداهای ما در فضا و در محیط اطراف باقی می‌ماند و روزی خواهد رسید که دانشمندان با دستگاه‌های جدید صدای سخنان ما را استخراج می‌نمایند؛ لذا باید مراقب باشیم چه می‌گوییم و چه سخنی از ما صادر می‌شود». این فرمایش آن عزیز ما را به یاد کلام یکی از اولیاء الهی می‌انداخت که می فرمود: به هنگام تشرف به کربلا، اگر گوش دل شما شنوا باشد صدای ناله زینب کبری را خواهید شنید.
تحصیل تنها انسان را به جایی نمی‌رساند
آیت‌الله سید مجتبی جزائری؛ استاد حوزه علمیه قم نیز در این آیین به ایراد سخن پرداخت و گفت: مرحوم استاد آیت‌الله بهجت معتقد بودند که تحصیل علم به تنهایی و بدون پرداختن به امور معنوی و تهذیب نفس موجب کمال والایی که لایق انسان است، نمی‌شود؛ بلکه ضرورت دارد که طلاب، همراه با درس و بحث و فراگیری دانش، به معنویات و اخلاقیات هم بپردازند.
او در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: اشتغال علمی آیت‌الله بهجت در قسمت «فقه» مستغنی از بیان است و تدریس رسمی و تألیفات فتوایی و استدلالی ایشان در «فقه» و «اصول» و بلکه مرجعیت شان برای تقلید، مشاهد همگان بوده و هست.
آیت الله جزائری تأکید کرد: مرحوم استاد از بین رشته‌های علوم حوزوی، سه رشته فقه، فلسفه، عرفان را که منطبق بر هر سه بخش اساسی دین و سه منصب مهم امامت‌اند، برگزیدند و در هر سه رشته به مرتبه اجتهاد رسیدند؛ پس فقیه و حکیم و عارف بالله تعالی بودند. به همین دلیل، در زمینه مراجعات دینی پاسخگوی مراجعین در هر سه جهت نام برده بودند.
حجت الاسلام‌والمسلمین کاووس روحی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و شاگرد آیت‌الله بهجت نیز طی سخنان کوتاهی به ذکر خاطراتی پرداخت و گفت: آیت‌الله بهجت از بروز خود پرهیز می کرد و رفتار و منش ایشان در همه جنبه‌ها درس‌آموز بود. ایشان نسبت به همه مهربان بود و بر همه اشراف داشت و کسی نمی‌توانست بر ایشان مالکیت پیدا کند.
شدت پرهیز آیت‌الله بهجت از اسراف
در بخش پایانی این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین علی بهجت؛ فرزند آیت الله بهجت سخنرانی کرد. او گفت: از ویژگی‌های مشهود در زندگی حضرت آیت‌الله بهجت، رعایت صرفه‌جویی بود. ایشان به شدت از اسراف پرهیز می‌کرد و در امور جزئی هم این اخلاق را رعایت می‌کرد. مثلاً درباره غذاها خیلی مراقب بودند که از بین نرود. اگر مقداری غذا می‌ماند و خراب می‌شد، خیلی ناراحت می‌شدند. شب‌ها سفارش می‌کردند که اگر چیزی مانده و کسی هست که احتیاج دارد به او بدهیم و نگذاریم غذا بماند. می‌فرمود برای بعد از این خدا کریم است.
او اضافه کرد: اگر در خانه اتاق بزرگی داشتیم مقید نبودند که حتماً همه اتاق را فرش یا موکت بیندازند. یادم هست که در خانه‌ای مستأجر بودیم و بخشی از اتاق خالی بود؛ آن هم در آن زمانه که موزاییک و سرامیک برای کف خانه مرسوم نشده بود، بلکه کف اتاق گچ و خاک بود. این چیزها برای ایشان مهم نبود. اصلاً چیزهایی که برای مردم لازم یا ضروری حساب می‌شود، برای ایشان نه لازم بود و نه ضروری.
فرزند آیت‌الله بهجت تأکید کرد: نماز شب برای سالک بسیار مهم است. آقا می‌فرمودند: نماز شب برای انسان مستعد، برای سالک، جهت وصول به مقصد، ممد است. بر این نظر بودند که اگر می‌خواهید یک کمک‌دهنده فوق العاده‌ای داشته باشید، آن نماز شب است. همچنین بر سکوت نیز بسیار تأکید داشتند. خود ایشان درباره سکوت به من می‌فرمود: اگر توانستی لب بدوزی، درهای دیگر برایت باز می‌شود.
