در فتوای مقام معظم رهبری، تنها شکستن قسمی که با نام خدا (قسم به الله) و از نوع انشائی باشد ـ یعنی برای انجام یا ترک عملی در آینده ـ حرام است و کفاره دارد. قسم‌های اخباری، که درباره رویدادهای گذشته‌اند، در صورت دروغ‌بودن حرام‌اند ولی کفاره ندارند. قسم به غیر خدا نیز کفاره ندارد، حتی اگر شکسته شود.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، فتوای مقام معظم رهبری در موضوع «شکستن قسم» با بیان حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده به همراه متن و صوت این حکم شرعی تقدیم شما فرهیختگان خواهد شد:
بنابر روایت حوزه نیوز، احکام شرعی شکستن قسم را میخوانید:
پرسش:آیا از نظر شرعی مجاز هستیم قسم خود را بشکنیم؟ و اگر چنین کنیم، آیا کفاره‌ای بر ما واجب می‌شود یا خیر؟
پاسخ: بر اساس فتوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، اصلِ قسم خوردن در صورتی که دروغ باشد، حرام است؛ یعنی اگر کسی بر مطلبی که واقعیت ندارد قسم بخورد ـ چه برای اثبات امری و چه برای انکار آن ـ و این قسم به الله باشد، یا به قرآن، یا حتی مثلاً به جان فرزندش، در صورتی که محتوای قسم نادرست باشد، این کار جایز نیست و حرام خواهد بود.
اما اگر قسم دروغ نباشد، فقط بعضی از اقسامِ قسم، شکستنشان حرام است و کفاره دارند. آن هم تنها در صورتی است که این قسم با نام خداوند (قسم به الله) باشد و از نوع قسم «انشائی» تلقی گردد.
قسم انشائی به این معناست که فرد برای انجام دادن یا ترک کردن یک عمل در آینده قسم می‌خورد، مثلاً می‌گوید: «به خدا فلان کار را انجام می‌دهم» یا «به خدا فلان کار را انجام نمی‌دهم». در این حالت، اگر پس از قسم، فرد از انجام آن کار خودداری کند (در حالی‌که قسم بر انجام آن بسته بوده) یا بالعکس، این تخلف از قسم، حرام است و کفاره بر آن واجب می‌شود.
اما اگر قسم از نوع «اخباری» باشد، یعنی درباره رخداد یک موضوعِ گذشته باشد، مانند این‌که بگوید: «قسم می‌خورم دیروز باران بارید» یا «فلانی به مسافرت رفت» یا «من دیروز در فلان مکان نبودم»، این قسم، صرفاً نوعی خبر دادن است. در صورتی که دروغ باشد، حرام خواهد بود، اما اگر راست باشد، تنها مکروه است، و چون مربوط به گذشته است، مفهوم تخلف از قسم درباره آن معنا ندارد و کفاره‌ای هم بر آن مترتب نیست.
همچنین، قسم‌هایی که با غیر نام خداوند یاد می‌شوند، مانند قسم به جان فرزند یا موارد مشابه، از لحاظ شرعی احکام قسم به الله را ندارند و شکستن آن‌ها کفاره‌ای ندارد.
